Εικαστικό Αρχείο

Aνδρέας Ασπρόφτας (1919 – 2004)

O Ανδρέας Ασπρόφτας γεννήθηκε στις 2 Απριλίου του 1919 στο χωριό Τρυπημένη της επαρχίας Αμμοχώστου.  Στα νεανικά του χρόνια πήρε μαθήματα ζωγραφικής από τους Χριστόδουλο Κάνθο και Τηλέμαχο Κάνθο.  Το 1937 μετέβη στην Αθήνα για σπουδές στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών για σπουδές, τις οποίες εγκατέλειψε λόγω οικονομικών δυσχερειών.  Την ίδια περίοδο παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής σε νυχτερινή σχολή.  Επέστρεψε στην Κύπρο το 1946 όπου ασχολήθηκε επισταμένα τόσο με τη ζωγραφική όσο και με τη μουσική.  Εργάστηκε ως καθηγητής Τέχνης ενώ έκανε σειρά ατομικών εκθέσεων.  Υπήρξε από τα Ιδρυτικά Μέλη του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών Κύπρου (ΕΚΑΤΕ).  Απεβίωσε το 2004.

Βιβλιογραφία:

Σχίζα, Μ., 2008. Ανδρέας Ασπρόφτας: Το Γνωστό και Άγνωστο Έργο. Λευκωσία

 

Αδαμάντιος Διαμαντής (1900 – 1994)

O Αδαμάντιος Διαμαντής γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1900.  Ήταν από τους πρώτους Κύπριους καλλιτέχνες που μετέβηκε στο Λονδίνο για τις σπουδές, όπου παρακολούθησε μαθήματα στο Saint Martin’s School of Art και to 1923 αποφοίτησε από το Royal College of Art.  Επέστρεψε στην Κύπρο το 1926, όπου και ξεκίνησε να εργάζεται ως καθηγητής στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, θέση που κράτησε μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1962.  Πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης Κύπρου και διετέλεσε διευθυντής του.  Μαζί με τον Τηλέμαχο Κάνθο, έχουν χαρακτηριστεί ως οι «πατέρες» της σύγχρονης κυπριακής τέχνης.  Εξέθεσε τη δουλειά του σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό, ενώ κορυφαία του δημιουργία αποτελεί το μνημειώδες σε περιεχόμενο, τεχνική αλλά και διαστάσεις έργο του «Ο κόσμος της Κύπρου».  Απεβίωσε το 2004.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Aδαμάντιος Διαμαντής. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Δανός, Α., 2006. Η Ανθρώπινη Μορφή στη Νεότερη Κυπριακή Τέχνη: Οι Πρώτες Γενιές. Λευκωσία: Ίδρυμα Ευαγόρα και Καθλήν Λανίτη & Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου.

 

Βασίλης Βρυωνίδης (1882 – 1958)

Ο Βασίλης Βρυωνίδης γεννήθηκε το 1883 στη Λεμεσό.  Παρακολούθησε μερικά μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βενετίας, πόλη όπου έζησε κάποια χρόνια της ζωής του.  Πέρασε ακόμη κάποια χρόνια στο Παρίσι, όπου και ήρθε σε επαφή με το έργο μεγάλων ζωγράφων του μοντερνισμού.  Επέστρεψε οριστικά στην Κύπρο το 1930, όπου αφοσιώθηκε στη ζωγραφική.  Πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην Κερύνεια, ενώ μεγάλο μέρος των έργων του χάθηκαν.  Σώζονται πολύ λίγα έργα του, τα οποία εκτέθηκαν μεταθανάτια στη Δημοτική Πινακοθήκη της Λεμεσού το 1962.  Πέθανε το 1958.

Βιβλιογραφία:

Νικήτα, Ε., 2002. Βασίλης Βρυωνίδης. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

 

Βίκτωρας Ιωαννίδης

Ο Βίκτωρας Ιωαννίδης γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1903. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της ΑΘήνας με καθηγητές τους Γ. Ιακωβίδη, Ν. Λύτρα, Σ. Βικάτο, Γ. Ροϊλό και Δ. Γερανιώτη. Επέστρεψε στη Λεμεσό, όπου και απογοητεύτηκε από την αδιαφορία των κατοίκων για τις τέχνες. Μαζί με τον Γεώργιο Φασουλιώτη ίδρυσαν το “Ατελιέ”, το πρώτο εργαστήριο διακόσμησης και διαφήμισης στην Κύπρο. Συνεργάστηκαν επίσης στη σατυρική εφημερίδα “Γέλιο”, όπου σχολίαζαν καυστικά τις καταστάσεις στο νηί, ενώ ο Βίκτωρας Ιωαννίδης έκανε γελοιογραφίες και σκίτσα. Υπήρξε μέλος ενός ζωντανού πυρήνα πολιτιστικής ζωής της Λεμεσού και εξέθεσε τη δουλειά του σε πολλές εκθέσεις σε όλη την Κύπρο. Εκπροσώπησε την Κύπρο στη Μπιενάλε Αλεξάνδρειας το 1963, που ήταν η πρώτη φορά που η Κύπρος εκπροσωπούνταν σε διεθνή διοργάνωση. Απεβίωσε το 1984.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Βίκτωρας Ιωαννίδης. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

 Cevdet Çagdas

Ο Cevded Cagdas (Τζιεβντετ Τσιαγντας) γεννήθηκε το 1926 και φοίτησε στο Διδασκαλικό Κολέγιο Μόρφου, με καθηγητή ζωγραφικής τον Αδαμάντιο Διαμαντή, ο οποίος αναγνώρισε το ταλέντο του και τον ενθάρρυνε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική. Σπούδασε στο Λονδίνο με υποτροφία από την αγγλική κυβέρνηση και αργότερα επέστρεψε στην Κύπρο και διορίστηκε καθηγητής σε σχολεία. Δούλεψε κυρίως με ακουαρέλες και παστέλ, αποδίδοντας το κυπριακό τοπίο και την καθημερινότητα των Κυπρίων. Απεβίωσε το 2009.

Βιβλιογραφία

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Γιώργος Μαυροϊδης (1912 – 2003)

Γεννήθηκε to 1912 στη Λάρνακα, από πατέρα Κύπριο και μητέρα Λευκάδια.  Το 1924 μετοικούν στον Πειραιά, αφού η οικογένειά του ανέπτυσσε ποικίλες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Σπούδασε νομική και στη συνέχεια εντάχθηκε στο διπλωματικό σώμα, γεγονός που του επέτρεπε να ταξιδεύει πολύ και να ζήσει στη Γαλλία και στην Ιταλία και να μελετήσει τα κινήματα της τέχνης που αναπτύχθηκαν εκεί. Ήδη, από το τέλος του β΄παγκοσμίου πολέμου ασχολήθηκε συστηματικά με τη ζωγραφική, στην οποία ήταν ουσιαστικά αυτοδίδακτος. Το 1954 διοργανώθηκε η πρώτη ατομική του έκθεση και το 1955 συμμετείχε στην Γ΄Μπιενάλε του Σάο Πάολο (μαζί με τους Ν. Εγγονόπουλο, Α. Κοντόπουλο, Γ. Μητρακάκη, Γ. Κουλεντιανό και Α. Σώχο). Ένα χρόνο αργότερα διοργανώθηκε ατομική του έκθεση στην γκαλερί “Ιόλας” της Νέας Υόρκης. Το 1959 αποχώρησε από το διπλωματικό σώμα και εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής ζωγραφικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Το 1960 παρουσιάστηκε το έργο του στην Κύπρο, στην έκθεση Δέκα Έλληνες Ζωγράφοι που έγινε στην Αμμόχωστο.Εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 33η Μπιενάλε της Βενετίας το 1966. Το 1977 εκλέγηκε Πρύτανης της Σχολής Καλών Τεχνών, θέση που διατήρησε ως το 1981. Ο Γιώργος Μαυροΐδης επισκέφθηκε ξανά την Κύπρο το 1988, με αφορμή τα εγκαίνια έκθεσης έργων του. Το 1995 η Κυπριακή Δημοκρατία τον τίμησε με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών και η Ακαδημία Αθηνών με το Αριστείο Καλών Τεχνών. Απεβίωσε το 2003 στην Αθήνα.

Βιβλιογραφία

Ασδραχάς, Γ., Γιώργος Μαυροϊδης: Ένας Επαναστάτης στο Ίδρυμα Θεοχαράκη [online]. Διαθέσιμο στο: http://www.in2life.gr/culture/art/article/191357/giorgos-mavrodhs-enas-epanastaths-sto-idryma-theoharakh.html (πρόσβαση 16 Φεβρουαρίου, 2014).

Γεωργής, Γ., Η Λάρνακα των Μαυροΐδηδων και του εμπορίου 1877-1937, Έκδοση Δήμου Λάρνακας

 

 

 

Γεώργιος Πολυβίου Γεωργίου (1901 - 1972)

O Γεώργιος Πολυβίου Γεωργίου γεννήθηκε στην Αμμόχωστο το 1901. Γόνος εύπορης οικογένειας σπούδασε νομική στο Λονδίνο, όπου και έζησε γύρω στα 13 χρόνια.  Στη ζωγραφική υπήρξε αυτοδίδακτος. Επέστρεψε στην Κύπρο, εξάσκησε για μικρό χρονικό διάστημα τη δικηγορία και εν τέλει αφοσιώθηκε στη ζωγραφική. Ζωγράφος που συνδιαλεγόταν με το ευρωπαϊκό εικαστικό γίγνεσθαι, μιας και ταξίδευε συχνά στο εξωτερικό, άφησε ένα έργο που χαρακτηρίζεται από πρωτοτυπία θεμάτων, αρτιότητα τεχνικής και ιδιόμορφους ζωγραφικούς τρόπους που αντλούν από στοιχεία από τη βυζαντινή παράδοση, τον ευρωπαϊκό μανιερισμό, τον εξπρεσιονισμό και τη σύγχρονη ιστορία του νησιού. Έζησε τη ζωή του στην Αμμόχωστο, με την οποία και ταυτίστηκε. Απεβίωσε το 1972, ενώ ένα μεγάλο μέρος του έργου του παρέμεινε εγκλωβισμένο στην Αμμόχωστο μετά την κατάληψη της πόλης από τον τουρκικό στρατό το 1974.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Γεώργιος Πολυβίου Γεωργίου. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Ιωάννης Κισσονέργης

 Ο Ιωάννης Κισσονέργης γεννήθηκε το 1889 στη Λευκωσία. Άρχισε τις σπουδές του στην Αθήνα στην Ιατρική Σχολή, τις οποίες εγκατέλειψε τρία χρόνια αργότερα για να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως γιατρός στον Ερυθρό Σταυρό κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων. Με το πέρας του πολέμου, εγγράφηκε στη Σχολη Καλών Τεχνών της Αθήνας, την οποία όμως αναγκάστηκε να εγκαταλείψει μετά από ενάμιση χρόνο καθώς προσβλήθηκε από φυματίωση. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1916 και άρχισε να εργάζεται στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Ως δάσκαλος αλλά και ως δημιουργός έθεσε τις βάσεις για την κυπριακή τέχνη, σε μια εποχή που αυτή ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη. Υπήρξε δάσκαλος του Διαμαντή και του Κάνθου, των “πατέρων” της σύγχρονης κυπριακής τέχνης. Μαζί με το Δάλτα, εικονογράφησε την εκκλησία της Φανερωμένης. Το 1935 αναγκάστηκε να παραιτηθεί από το Παγκύπριο Γυμνάσιο γιατί δεν κατείχε πανεπιστημιακό δίπλωμα, αλλά συνέχισε να διδάσκει στην Αγγλική Σχολή. Υπήρξε πρωτοπόρος στην Κύπρο στην ενασχόλησή του με την υδατογραφία, της οποίας έδωσε εξαιρετικά δείγματα. Το 1953 αποφάσισε να μεταναστεύσει στη Νότια Αφρική, ακολουθώντας την κόρη του και το γαμπρό του. Οργάνωσε την τελευταία του έκθεση στη Λευκωσία, με πενήντα υδατογραφίες, η οποία παρεμποδίστηκε από τους Άγγλους και τα έργα έμειναν απούλητα. Πικραμένος ο Κισσονέργης εγκατέλειψε οριστικά την Κύπρο. Πέθανε στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1963.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Ιωάννης Κισσονέργης. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Κώστας Στάθης (1913 - 1987)

Ο Κώστας Στάθης γεννήθηκε το 1913 στο χωριό Ασκάς της Πιτσιλιάς. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, όπου είχε ως καθηγητές τον Ανδρεά Θυμόπουλο, τον Ιωάννη Κισσονέργη και τον Αδαμάντιο Διαμαντή.  Ασχολήθηκε για ένα διάστημα με τη σκηνογραφία, ενώ το 1936 εξασφάλισε μερική υποτροφία για τη Σχολή Καλών Τεχνών στην ΑΘήνα. Η φοιτησή του διακόπηκε με τη γερμανική κατοχή, όταν αναγκάστηκε το 1941 να επιστρέψει στην Κύπρο. Δραστηριοποιήθηκε με τη δημιουργία ενός πρότυπου εργαστηρίου υφαντουργίας, ενώ εξέθετε τη δουλειά του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις εισπράττοντας εξαιρετικές κριτικές. Άρχισε να ταλαιπωρείται από κατάθλιψη, που τον ανάγκασε το 1947 να κλείσει το υφαντουργείο του. Μετέβηκε με τον πατέρα του για θεραπεία στην Αθήνα, η οποία δεν απέδωσε. Από το 1950 επέστρεψε στο χωριό του, όπου έζησε για το υπόλοιπο της ζωής του απομονωμένος και ταλαιπωρούμενος από την ψυχική του ασθένεια. Ωστόσο, εργάστηκε ασταμάτητα και το έργο που άφησε εντυπωσιάζει με το μοναδικό εικαστικό του ιδίωμα, κατορθώνοντας να πραγματευτεί τα προτάγματα των ευρωπαϊκών μεταϊμπρεσιονιστικών κινημάτων. Το έργο του παρέμεινε εν πολλοίς άγνωστο, λόγω της κοινωνικής του περιθωριοποίησης. Πέθανε το 1987 στη Λευκωσία.

Βιβλιογραφία

Λοϊζίδη, Ν., 2013. Κώστας Στάθης: Ο αφανής πρωτοπόρος της σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης. Λευκωσία: ΕνΤύποις.

Νικήτα, Ε., 2010. Ο ζωγράφος Κώστας Στάθης. Λευκωσία: Πολιτιστικές Υπηρεσίες Κύπρου.

Κώστας Αβερκίου (1917 – 1981)

Ο Κώστας Αβερκίου γεννήθηκε το 1917 στο χωριό Ψημολόφου της επαρχίας Λευκωσίας.  Εργάστηκε ως επιγραφοποιός και ασχολήθηκε με τη διαφημιστική αφίσα.  Υπήρξε ζωγράφος αυτοδίδακτος, το έργο του οποίου παρουσιάστηκε σε πολλές ομαδικές και ατομικές εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό.  Διακρίθηκε τόσο στη ζωγραφική όσο και στη χαρακτική (ξυλογραφία), την οποία διδάχτηκε από τον Τηλέμαχο Κάνθο.  Συμμετείχε στην Μπιεννάλε Βενετίας το 1972. Απεβίωσε το 1981.

Βιβλιογραφία:

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Σχινά, Α. (2010), Νεοελληνική Ζωγραφική: Διαδρομές στην Ελλάδα και στην Κύπρο του 19^ου και 20^ου αιώνα, Λευκωσία: Πρεσβεία της Ελλάδος & Δήμος Λευκωσίας.

 

Η Λουκία Νικολαϊδου-Βασιλείου γεννήθηκε το 1909 στη Λεμεσό και θεωρείται πρωτοπόρος, καθότι ήταν η πρώτη Κύπρια που σπούδασε τέχνη στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, όπου και παρουσίασε σε ομαδικές εκθέσεις τη δουλειά της. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1933, ενώ ένα χρόνο αργότερα παρουσίασε την πρωτοποριακή δουλειά της σε ατομική έκθεση στη Λευκωσία, που όμως άφησε αδιάφορο το κοινό, αν και οι κριτικές στον τύπο ήταν ενθουσιώδεις. Το 1937 έφυγε για το Λονδίνο, όπου ήταν εγκατεστημένη η αδελφή της. Εκεί παρουσίασε τη δουλειά της σε γκαλερί, μαζί με καταξιωμένους ζωγράφους. Γύρω στα 1939 παντρεύτηκε τον εφοπλιστή από τη Σύρο Ιωάννη Βασιλείου, εγκαταστάθηκε οριστικά στο Λονδίνο και σιγά σιγά εγκατέλειψε τη ζωγραφική. Αφομοίωσε όψεις του ευρωπαϊκού μοντερνισμού, τις οποίες συνέδεσε μοναδικά με στοιχεία της κυπριακής κουλτούρας. Απεβίωσε το 1994.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Λουκία Νικολαϊδου - Βασιλείου. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Mehmet Necati

 O Mehmet Necati γεννήθηκε το 1904 στο Νέο Χωριό Κυθρέας.  Ερασιτέχνης ζωγράφος, αναφέρεται ως ο πρώτος Τουρκοκύπριος ζωγράφος που παρουσίασε τη δουλειά του σε ομαδικές εκθέσεις στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας.  Απεβίωσε το 1967.

 Βιβλιογραφία

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Στο Θέρος

Μιχαήλ Κκάσιαλος

Λάδι σε ξύλο, 97 Χ 60 cm

Συλλογή Νίκης Μαραγκού

Ο Μιχαήλ Κάσιαλος (ή Κκάσιαλος?) γεννήθηκε στην Άσσια το 1885.  Αυτοδίδακτος, ξεκίνησε να ζωγραφίζει σε μεγάλη ηλικία.  Αποτελεί την πιο εξέχουσα μορφή της ναΐφ ζωγραφικής στην Κύπρο.  Πέθανε στη Λάρνακα τον Αύγουστο του 1974, όπου κατέφυγε ως πρόσφυγας λίγες μέρες μετά τον τραυματισμό του από τον τουρκικό στρατό που εισέβαλε στο χωριό του κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.  Το έργο του παρουσιάστηκε σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό, ενώ διακρίθηκε στη 2^η Τριεννάλε Ναΐφ Τέχνης της Μπρατισλάβα (1969).  Μετά το θάνατό του τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών.

Βιβλιογραφία

Κυπραίου, Λ., Καζάκου., Μ., (επιμ.), 1998. Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης, Λευκωσία: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.

Νίκος Νικολαϊδης (1884 - 1956)

Ο Νίκος Νικολαίδης γεννήθηκε το 1884 στη Λευκωσία. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο στην τετάρτη τάξη για να εργαστεί. Λίγο αργότερα γίνεται βοηθός του αγιογράφου Θεοχαρίδη και μαθαίνει την τέχνη της αγιογραφίας.  Αγιογράφησε εκκλησίες στην Πιτσιλιά (Άλωνα και Παλαιχώρι), στη Βάσα Κοιλανίου και στη Λεμεσό. Επιχείρησε να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, αλλά δεν έγινε δεκτός, ωστόσο παρακολούθησε κάποια μαθήματα ως ακροατής. Από το 1932 έζησε στο Κάιρο και δημιούργησε έργα με παστέλ και μελάνι εμπνευσμένα από το τοπίο και τους ανθρώπους της Αιγύπτου. Υπήρξε, επίσης, διακεκριμένος λογοτέχνης, ενώ σε αυτόν αναφέρεται ο Στρατής Τσίρκας. Ήταν από τους πρώτους Κύπριους που ασχολήθηκαν με την τέχνη, ως μέσο πνευματικής έκφρασης. Απεβίωσε το 1956 στο Κάιρο.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Νίκος Νικολαϊδης (1884 - 1956). Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος.

Κοκκίνου, Β. (επιμ). Το Ζωγραφικό Έργο του Νίκου Νικολαϊδη. Λευκωσία: Εν Τύποις.

 Όλγα Ραούφ (1893 – 1987)

Η Όλγα Ραούφ γεννήθηκε στη Μόσχα το 1893 από Γερμανούς γονείς.  Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου.  Το 1925 αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Κύπρο, όπου αργότερα παντρεύτηκε τον Τουρκοκύπριο γιατρό Mehmet Rauf.  Διδαξε ζωγραφική στο Παρθεναγωγείο Φανερωμένης, και η δουλειά της επαινέθηκε από τον Αδαμάντιο Διαμαντή.  Παρουσίασε τα έργα της σε ομαδικές εκθέσεις, ενώ φαίνεται να διοργανώθηκε αναδρομική έκθεσή της γύρω στα 1986.  Το έργο της κινείται στα πλαίσια του ιμπρεσιονισμού, απεικονίζοντας το κυπριακό τοπίο.  Απεβίωσε το 1987.

Bιβλιογραφία

Yildiz, Netice, "A mark of modernity: the role of Turkish Cypriot women artists in the evolution of modern art.." The Free Library. 2003 Eastern Mediterranean University 07 Oct. 2014 http://www.thefreelibrary.com/A+mark+of+modernity%3a+the+role+of+Turkish+Cypriot+women+artists+in+the...-a0129354226

Νικήτα, Ε. (1997). Η Εικαστική Κίνηση στην Κύπρο: Από τις Αρχές του Αιώνα μας ως την Ανεξαρτησία. Λευκωσία: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.

Ανδρέας Θυμόπουλος (1881 - 1953)

Ο Ανδρέας Θυμόπουλος γεννήθηκε το 1881 στο Πραστειό της Μεσαορίας και υπήρξε ο πρώτος Κύπριος απόφοιτος του Σχολείου Τεχνών της Αθήνας (μετέπειτα Σχολή Καλών Τεχνών), με υποτροφία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής για σπουδές στη γλυπτική.  Διακρίθηκε στις σπουδές του και επέστρεψε αμέσως μετά στην Κύπρο, όπου και διορίστηκε καθηγητής στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Αργότερα παραιτήθηκε για να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη γλυπτική και τις διάφορες παραγγελίες. Για δύο χρόνια δίδαξε επίσης στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης. Τα έργα του περιορίζονται στη θεματολογία που οι παραγγελίες του επέβαλλαν (προτομές, ταφικά μνημεία), ενώ πολύ λίγα έχουν ελεύθερο θέμα. Απεβίωσε στη Λευκωσία το 1953.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Ανδρέας Θυμόπουλος. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Περσεφόνη Τζήρου-Ξενάκη (1908 – 2000)

Η Περσεφόνη Τζήρου-Ξενάκη γεννήθηκε στη Λευκωσία.  Γόνος αστικής και εύπορης οικογένειας, σπούδασε στο Διδασκαλικό Κολέγιο της Μόρφου και άρχισε να εργάζεται ως εκπαιδευτικός σε δημοτικά σχολεία. Ασχολήθηκε με το μάθημα της Τέχνης, ενώ η αναγνώριση της αγάπης της για τις τέχνες οδήγησε στην παραχώρηση υποτροφίας από την αποικιοκρατική διοίκηση για περαιτέρω σπουδές στη διδασκαλία της τέχνης και της χειροτεχνίας.  Επιστρέφοντας στην Κύπρο, υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Ομίλου Φιλότεχνων (1943), που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Αδαμάντιου Διαμαντή, ενώ συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις του ομίλου.  Γύρω στα 1953-54 μετανάστευσε στην Ελλάδα, όπου και συνέχισε να ζωγραφίζει και να συμμετέχει σε ομαδικές εκθέσεις.  Απεβίωσε το 2000.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε. (2010). Πρωτοπόρες Γυναίκες Εικαστικοί Δημιουργοί στην Κύπρο, Λευκωσία: Λύκειο Ελληνίδων Αμμοχώστου.

 

Σόλων Φραγκουλίδης (1902 – 1981)

Ο Σόλων Φραγκουλίδης γεννήθηκε το 1902 στην Πάνω Ζώδια, από μια φτωχή αγροτική οικογένεια. Τελειώνοντας το Γυμνάσιο, ήρθε σε επαφή με έναν Ρώσο ζωγράφο που κατέφυγε στην Κύπρο, τον Ηλία Καρίσιεβ, από τον οποίο διδάχθηκε ζωγραφική. Πήγε στην Αθήνα για σπουδές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με δάσκαλους τους Νικηφόρο Λύτρα, Παύλο Μαθιόπουλο, Γεώργιο Ιακωβίδη και Γιώργο Ροϊλό. Εργαζόταν ως επιγραφοποιός και εκονογράφος, ενώ η ξεχωριστή πορεία του στη Σχολή ώθησε τους καθηγητές του να τον προτείνουν για μια υποτροφία από τον Αντώνιο Μπενάκη, που του επέτρεψε να αφοσιωθεί απερίσπαστος στις σπουδές του. Το 1932 ανέλαβε την εικονογράφηση της εκκλησίας του Αγρού στην Κύπρο, εργασία που κράτησε δύο χρόνια. Με το πέρας της, επέστρεψε στην Αθήνα, όπου και εργάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη ως εικονογράφος για τους καταλόγους του. Εξέθεσε τη δουλειά του στον “Παρνασσό” το 1936 με μεγάλη επιτυχία. Βίωσε τον πόλεμο και την εξαθλίωση κατά τη γερμανική κατοχή στην Αθήνα, ενώ εντάχθηκε στις τάξεις του ΕΑΜ. Το 1947 επέστρεψε στην Κύπρο, όμως η φήμη του ως αριστερού παρεμπόδιζε την εργοδότησή του. Μετοίκησε στο Καραβοστάσι, όπου μπορούσε να ζει πιο οικονομικά. Βραβεύτηκε με το αργυρό μετάλλιο στην Μπιενάλε Θρησκευτικής Τέχνης της Foggia της Ιταλίας το 1972, ενώ το ελληνικό κράτος του παραχωρεί τιμητική σύνταξη για την προσφορά του στις τέχνες. Κληροδότησε ολόκληρο το έργο του στο ελληνικό κράτος. Απεβίωσε το 1981.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Σολωμός Φραγκουλίδης. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Ο Τηλέμαχος Κάνθος γεννήθηκε το 1910 στην Άλωνα της Πιτσιλιάς. Ο πατέρας του, Χριστόδουλος Κάνθος, ήταν δημοδιδάσκαλος και ταλαντούχος αυτοδίδακτος ζωγράφος και του έδωσε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής. Φοίτησε στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου και σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δασκάλους τους Ουμβέρτο Αργυρό, Δημήτρη Μπισκίνη και Αλέξανδρο Παρθένη, ενώ πήρε μαθήματα χαρακτικής από τον Γιάννη Κεφαλληνό. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1939, όπου έζησε για δυο χρόνια στην Άλωνα, δίνοντας μερικές εξαιρετικές τοπιογραφίες. Το 1942 διορίστηκε ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου, ενώ δύο χρόνια μετά άρχισε να εργάζεται ως σκηνογράφος στο πρώτο επαγγελματικό θέατρο της Κύπρου, το “Λυρικό”. Το 1950 έχει την ευκαιρία να ταξιδέψει στο Λονδίνο για έξι μήνες και να έλθει σε επαφή με τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κινήματα της τέχνης. Επιστρέφοντας, διορίστηκε καθηγητής στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, όπου δίδαξε ως το 1969. Υπήρξε πρωτεργάτης της ίδρυσης του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών Κύπρου, ενώ τον συνέδεε βαθιά φιλία με τον Αδαμάντιο Διαμαντή. Οι δυο τους έχουν χαρακτηριστεί ως “πατέρες” της σύγχρονης κυπριακής τέχνης. Το έργο του χαρακτηρίζεται από έντονο λυρισμό, καθώς κατέγραψε μοναδικά τοπία και σκηνές της κυπριακής ζωής. Ξεχωριστή είναι και η χαρακτική του, με την οποία αποτύπωσε το δράμα των πολιτικών καταστάσεων του νησιού. Απεβίωσε το 1993.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Τηλέμαχος Κάνθος. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Ινατσί, Ο., Μαραγκού, Α., Σχίζα, Μ., Τουμαζής, Γ., 2005. Η Κυπριακή Τέχνη τον 20^ο αιώνα. Λευκωσία: Νεοκυπριακός Σύνδεσμος

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Ο Τάκης Φραγκούδης γεννήθηκε το 1900 στη Λεμεσό. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών για δύο χρόνια, με δάσκαλο το Γ. Ιακωβίδη. Επέστρεψε στην Κύπρο και εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Το 1928 αποφάσισε να εγκατασταθεί οριστικά στην Αθήνα, όπου συνδέθηκε με σημαντικούς πνευματικούς ανθρώπους της εποχής. Παρουσίασε τη δουλειά του στην πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα το 1939, ενώ ακολούθησαν στα επόμενα χρόνια εκθέσεις σε Ελλάδα και Κύπρο. Ταξίδευε συχνά στο εξωτερικό και αφομοίωνε στο έργο του σύγχρονα ρεύματα της ευρωπαϊκής τέχνης, με τα οποία ερχόταν σε επαφή. Απεβίωσε το 1978 στην Αθήνα.

Βιβλιογραφία

Νικήτα, Ε., 2002. Τάκης Φραγκούδης. Λευκωσία: Εν Τύποις.

Φώτος Χατζησωτηρίου (1919 - 2004)

Ο Φώτος Χατζησωτηρίου γεννήθηκε το 1919 στην Αμμόχωστο. Παρακολούθησε για δύο χρόνια νομικά στο Πανεπιστήμιου της Βηρυτού (1937-1939), ενώ στη ζωγραφική ήταν αυτοδίδακτος. Στα χρόνια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου ίδρυσε στην Αμμόχωστο την «Ελεύθερη Σκηνή», που παρουσίαζε θεατρικές παραστάσεις με έργα δικά του, αλλά και ξένα. Το ζωγραφικό του έργο του αντλεί από τη βυζαντική παράδοση, τη λαϊκή τέχνη και τη σύγχρονή του κυπριακή εικαστική δημιουργία. Εξέθεσε τη δουλειά του σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις. Απεβίωσε το 2004.

Βιβλιογραφία:

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

 

Χαρίλαος Δίκαιος (1911 – 2009)

Ο Χαρίλαος Δίκαιος γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1911. Σπούδασε ζωγραφική και αρχιτεκτονική στην Ανωτέρα Σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι και στη Λυών, απ’ όπου και αποφοίτησε το 1946. Δούλεψε μαζί με τον διαπρεπή αρχιτέκτονα Tony Garnier, ενώ ήρθε σε επαφή και με τη δουλειά του επίσης διαπρεπούς αρχιτέκτονα Auguste Perret. Το 1945 επέστρεψε στην Κύπρο, όπου εργάστηκε ως αρχιτέκτονας και ζωγράφος. Το 1967 τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση με τον τίτλο του "Chevalier de l' Order des Arts et des Lettres". 

Βιβλιογραφία

Χρίστου, Χ., 1983. Σύντομη Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία: Μορφωτική Υπηρεσία Υπουργείου Παιδείας.

Answers.com. 2002. The Concise Grove Dictionary of Art: Charilaos Dikaios. [online]. Available at: http://www.answers.com/topic/charilaos-dikaios-1 (accessed September 16, 2014).

 

Ξάνθος Χατζησωτηρίου

O Ξάνθος Χατζησωτηρίου γεννήθηκε στην Αμμόχωστο, όπου και ζούσε και εξέθετε τα έργα του. Σπούδασε ζωγραφική και διακοσμητική στο “Central School of Arts & Crafts” του Λονδίνου (1951 - 1953) και στο “Byam Shaw School of Painting” (1959). Το 1969 ίδρυσε στην Αμμόχωστο το στούντιο, γκαλερί και εργαστήρι “Μοναστήρι”, στο οποίο εξέθετε τη δουλειά του. Παρουσίασε το έργο του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό, ενώ απέσπασε τιμητική διάκριση στην 5η Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας. Απεβίωσε το 2003 στη Λεμεσό, όπου είχε εγκατασταθεί μετά την τουρκική εισβολή.